روشهای تنک وآرایش خوشه خرما{بخش نهایی}

تنک شیمیایی :

کلیه روش های تنک کردن که در بالا توضیح داده شد مستلزم صرف هزینه و کار زیاد بوده و در بعضی موارد مقرون به صرفه اقتصادی نیست . لذا معرفی روش های کم هزینه تر ، می تواند گام موثری برای کاهش هزینه های تولید محصول خرما باشد.

تعیین روش مناسب تنک کردن :

یکی از نکات مهم در مورد انتخاب شیوه و زمان تنک کردن میوه خرما ، توجه به زمان ظهور آفت های مهم ودر درجه اول میوه خرما در مناطق خرما خیز است. به عنوان مثال در مناطقی که خسارت کرم میوه خوار بیش از ۱۵ درصد است باید عمليات تنک کردن را پس از پایان مرحله خسارت نسل اول و دوم آن اجرا کرد. البته در مناطقی که این آفت وجود دارد و خسارت آن کمتر از ۱۵ درصد باشد نیازی به مبارزه بر عليه آفت نیست . چون در این حالت عمل تنک طبیعی میوه توسط این حشره ، به نحو مطلوبی اجرا می شود .

در مناطق خرما خیز کشور ، بررسی هایی در زمینه انتخاب مناسب ترین روش تنک میوه خرما بر روی برخی از رقم های تجاری به عمل آمده که نتایج آن در جدول زیر آمده است.

در رقم برحی نگهداری ۵۰-٤۰ خوشک در خوشه که هر یک دارای ۲۵-۲۰ میوه باشند مناسب است در این حالت تعداد میوه در خوشه ۱۲۵۰ – ۹۰۰ عدد و میانگین وزن میوه حدود ۱۵ گرم و وزن خوشه ۱۸/۷۵ – ۱۳/۵ کیلو گرم خواهد بود . در رقم مجول نگهداری ۳۰ خوشک در هر خوشه که در هر خوشک ۱۰ میوه وجود داشته باشد مناسب است که در این صورت تعداد میوه در هر خوشه ۳۰۰ عدد، میانگین وزن میوه ها ۲٤ گرم به صورت میوه نیمه خشک ( ۲٤-۱۸ گرم ) و وزن خوشه ۷/۲ کیلو گرم خواهد بود. (1999, Zaid )

آرایش و بستن خوشه خرما

عملیات آرایش و بستن خوشه ها، باید بلافاصله بعد از عملیات تنک کردن خوشه های خرما اجرا شود . در اجرای این عمل باید دقت کرد که در حین پایین آوردن خوشه محور خوشه شکسته نشود . نحوه آرایش خوشه در مناطق مختلف خرما خیز کشور به صورت های مختلف اجرا می شود. زید (۱۹۹۹) اظهار کرده که هر خوشه باید به وسیله دو طناب که یکی به برگ بالاویکی به برگ پایین خوشه بسته می شود نگهداری شود .

عمليات آرایش خوشه به طور معمول در مورد رقم های با دم خوشه بلند نظير مضافتی ( جيرفت و ہم ) ، دگلت نور وبرحی ( خوزستان ) اجرا می شود . اما ارقامی که دم خوشه آنها بسیار کوتاه است ، نظیر “ کونگرد ” در بندر عباس با خضراوی واستعمران در خوزستان ، نیازی به آرایش خوشه ندارند، خوشه های اغلب ارقام ، حدواسط این دو تیپ قرار دارند. به طور معمول بهتر است خوشک های ارقام حد واسط ، در اوایل رشد میوه ها یعنی هنگامی که هنوز سبزند و از حالت کروی به استوانه ای در می آیند، از هم جدا شوند. در این مرحله میوه ها محکم به خوشک ها چسبیده اند و بر اثر عملیات جداسازی از خوشه جدا نمی شوند و تلفانی نیز ندارند (سند گل ۱۳۷۰).

روش های آرایش و نگهداری خوشه

آرایش و هدایت خوشه ها در خرما به خصوص در رقم های دارای خوشه های بلند و سنگین ، از جمله عملیات متداول نخلستان هاست . هنگام آرایش دادن خوشه ها و بستن آنها باید خوشه ها را از بخش درونی تاج بیرون کشیده و آنها را به سمت پایین درخت هدایت کرد و برای جلوگیری از شکسته شدن محور خوشه ، به طور معمول آنها را با استفاده از طناب ( بهتر است کنفی یا ساخته شده از لیف نخل باشد ) به دمبرگ ها می بندند . در مواردی که برای بستن خوشه ها از طناب پلاستیکی استفاده شده است، زخمی شدن دم خوشه با خوشک ها به دلیل فرو رفتن این گونه طناب ها در بافت ها دیده شده است .

آرایش خوشه ها به سمت پایین تنه و بستن آنها ، نه تنها باعث جلوگیری از شکسته شدن خوشه ها می شود بلکه سبب تسهیل در اجرای عملیات مربوط به داشت و برداشت میوه و همچنین کاهش خطرات و مشکلات مربوط به آسیب رسانی خارهای سخت و تیز دمبرگ ها به افراد می شود.

۱- استفاده از طناب

این روش در مورد رقم های پابلند نظير مضافتی در مناطق جیرفت ،بم ، کهنوج وحاجی آباد هرمزگان و برخی در آبادان اجرا می شود . در این روش خوشه های خرما را به سمت پایین خم نموده و آنها را در اطراف تنه درخت جمع می کند و سپس آنها رابا طناب می بندند .

۲- قرار دادن خوشه درون شکاف دمبرگ ها

در بعضی از مناطق در هنگام هرس برگ ها به طور معمول ۵-٤ ردیف از برگ های پایین تاج درخت را از فاصله ۵۰-۳۰ سانتی متر قطع می کنند و با ایجاد شکاف V شکل در دمبرگ ها ، خوشه ها را به سمت پایین هدایت کرده و دم خوشه را با دقت درون شکاف ایجاد شده قرار می دهند .

٣- قراردادن خوشه روی برگ ها

دراین حالت خوشه ها را از بین برگ های بالا باید جدا نموده و به نزدیک ترین برگ مسن که در پایین آن قرار دارد تکیه داد . در درختان خیلی جوان گاهی زیر برگ هایی که خوشه روی آنها قرار گرفته است ، قیم چوبی می زنند.

عملیات آرایش و بستن خوشه ها را باید بعد از عمل تنک کردن (۸-۶  هفته پس از گرده افشانی) و زمانی که میوه ها حدود یک سوم وزن اصلی خود را به دست آورده اند، اجرا کرد.